چشم‎انداز روابط ایران و آمریکا؛چالش‎ها و فرصت‎ها

در اواخر قرن بیستم دو حادثه مهم و تاریخی در جهان اتفاق افتاد که این دو حادثه منشأ تحولات بسیار شگرف و عظیمی گردیده است: 1-ظهور انقلاب اسلامی ایران و استقرار حکومتی مستقل با ماهیتی جدید. 2-فروپاشی یکی از دو ابرقدرت جهانی در جهان دو قطبی که از بعد از جنگ جهانی دوم بر جهان سیطره کامل داشتند یعنی اتحاد جماهیر شوروی. با فروپاشی ابرقدرت اتحاد جماهیر شوروی رقیب سرسخت 50 ساله ابر قدرت دیگر یعنی ایالات متحده آمریکا این تصور را در افکار عمومی جهان خصوصاً نظریه‎پردازان حوزه علوم اجتماعی و سیاسی ایجاد نمود مطمئناً لبیرالیسم که منشأ صهیونیستی دارد نظم نوینی را بر جهان حاکم نموده و جهان تک قطبی شکل می‎گیرد. و هژمونی آمریکا که از بعد از جنگ جهانی دوم بر بخشی از کره زمین مسلط گردیده اینک با فروپاشی نظام ایدئولوژیک مارکسیستی- لنینستی اتحاد جماهیر شوروی بر بخش دیگر جهان نیز مسلط خواهد شد. امّا ظهور انقلاب اسلامی ایران کلیه معادلات جهانی و تحلیل همه نظریه‎پردازان غربی را در هاله‎ای از ابهام برده و جهانیان شاهد ظهور اندیشه‎ای مبتنی بر نوع جدیدی از حکومت براساس دین گردید. نگاه ایدئولوژیک آمریکا براساس تفکر و اندیشه پیوریتانهای بنیانگذار نظام سرمایه‎سالار در چهارچوب صهیونیست مسیحی حکومت‎های سوکولار بر اومانیست و جهان‎بینی ماتریالیستی حاکم بر غرب بعد از رنسانس و کشف آمریکا و نگاه ایدئولوژیک ایران اسلامی براساس تفکر و اندیشه اسلامی بنیان‎گذار نظام حکومتی با نگرش شیعی و ولایت فقیه مبتنی بر جهان‎بینی الهی تضادهای عمیقی را در روابط با غرب خصوصاً ایالات متحده آمریکا ایجاد نموده است که چشم‎‎انداز روشنی از روابط فیمابین متصور نمی‎باشد. اختلاف اساسی و بنیادی این دو کشور در سه محور: 1- اختلاف اقتصادی 2- تفاوت‎های فرهنگی 3-اختلاف بر سر اسرائیل می‎باشد. محور اقتصاد غرب در اساس اقتصاد سرمایه‎داری مبتنی بر همه‎گونه آزادی عمل در افزایش سرمایه‎ و گردش آن در بستر اندیشه مرکانتلیستی آن تضادی عمیق و آشکار با نظام اقتصادی ایران دارد. در عرصه فرهنگی چالش‎ها و تضادهای عمیق دیدگاه ایدئولوژیک دو کشور بر آزادی، دمکراسی،آزادی زن، حقوق بشر و... فاصله‎های زیادی را ایجاد نموده و در بحث اسرائیل تاکنون هیچکدام از عقاید خود مبنی بر حذف اسرائیل یا حفظ اسرائیل کوتاه نیامده و با تعریف مرزهای امنیتی توسط هر دو کشور ایران و آمریکا و پیچیدگی روابط هر کدام با اقمار خود در منطقه چشم‎اندازی در حل موضوع دیده نمی‎شود. نقش انگلیس بعنوان قدیمی‎ترین و با سابقه‎ترین استعمارگر منطقه خاورمیانه و جهان و شناخت شبکه‎های امنیتی و اطلاعاتی به همه زوایای تاریک و روشن ایران و منطقه مانع بزرگ و اصلی حل و فصل اختلافات فیما بین ایران و آمریکا خواهد بود.